ΒΡΙΣΚΕΣΤΕ ΕΔΩ: (2) ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ → Αρχεία υπολογιστών - Μέσα αποθήκευσης

ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ

Tweet

 

Αρχεία υπολογιστών - Μέσα αποθήκευσης

 

Σε αυτό το κεφάλαιο:

- Γενικά

α) Μαγνητικά μέσα αποθήκευσης: δισκέττα, σκληρός δίσκος

β) Οπτικά μέσα αποθήκευσης: δίσκοι CD, DVD

γ) USB Flash Drive ("φλασάκι" ή "στικάκι")

δ) Κάρτες μνήμης

 

Στο προηγούμενο κεφάλαιο "Πώς λειτουργεί ο υπολογιστής" και συγκεκριμένα στην παράγραφο "β) Τα αρχεία μέσα σε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή", αναφερθήκαμε για πρώτη φορά στα αρχεία ενός υπολογιστή.

Ως αρχεία λοιπόν ορίζουμε τα ολοκληρωμένα και αυτόνομα κομάτια πληροφοριών με τα οποία δουλεύουμε σε έναν υπολογιστή: τα αποθηκεύουμε μέσα του και όταν τα χρειαστούμε τα εντοπίζουμε και τα χρησιμοποιούμε όπως είναι, ή τα αλλάζουμε.

Θα επαναλάβουμε εδώ μία παράγραφο από το προηγούμενο κεφάλαιο:

"Ο υπολογιστής έχει αποθηκευμένα μέσα του (συνήθως στο σκληρό του δίσκο) όλα τα αρχεία που του χρειάζονται για να λειτουργήσει. Φανταστείτε τα αρχεία αυτά σαν χιλιάδες βιβλία με πληροφορίες και οδηγίες, τακτοποιημένα και αρχειοθετημένα στα ράφια μιας τεράστιας βιβλιοθήκης. Ο υπολογιστής ξέρει πάντα σε ποιό σημείο βρίσκεται το βιβλίο που του χρειάζεται κάθε φορά, το ανοίγει και εκεί διαβάζει ή γράφει ό,τι χρειάζεται."

Κάθε ένα βιβλίο στην παραπάνω απεικόνιση, αντιπροσωπεύει ένα αρχείο του υπολογιστή.

Αν το αρχείο είναι ένα αποθηκευμένο πρόγραμμα του υπολογιστή, φανταστείτε το σαν ένα βιβλίο που περιέχει όλες τις οδηγίες, βήμα προς βήμα, για το πώς ο υπολογιστής θα κάνει μία συγκεκριμένη δουλειά.

Αν είναι αρχείο δεδομένων, φανταστείτε το σαν ένα βιβλίο που περιέχει τις πληροφορίες για ένα μόνο αντικείμενο που έχουμε δημιουργήσει και αποθηκεύσει στον υπολογιστή μας. Αν είναι μία ψηφιακή φωτογραφία που τραβήξαμε με την ψηφιακή φωτογραφική μας μηχανή, φανταστείτε το σαν ένα βιβλίο που περιέχει μόνο μία φωτογραφία - τίποτε άλλο. Αν είναι ένα μυθιστόρημα που γράψαμε χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα δημιουργίας κειμένων του υπολογιστή μας, φανταστείτε το σαν ένα βιβλίο που περιέχει το κείμενό μας.

Αν χαθεί ακόμα και ένα μόνο τμήμα των πληροφοριών που περιέχονται σε ένα αρχείο, αυτό καταστρέφεται και ο υπολογιστής δε μπορεί να το χρησιμοποιήσει. Φανταστείτε στο παραπάνω παράδειγμα του βιβλίου με το μυθιστόρημα, να σκιστούν μερικά φύλλα του βιβλίου και να χαθούν: το βιβλίο πλέον είναι άχρηστο, όποιος προσπαθήσει να το διαβάσει δε θα μπορέσει να καταλάβει το μυθιστόρημα.

Τα αρχεία λοιπόν που βρίσκονται μέσα στον υπολογιστή είναι: (α)τα προγράμματα, με τα οποία ο υπολογιστής εκτελεί τις διάφορες εργασίες του, και (β)τα αρχεία δεδομένων, τα οποία περιέχουν τις πληροφορίες που αποθηκεύουμε και βλέπουμε στον υπολογιστή μας (κείμενα, φωτογραφίες, τραγούδια, βίντεο κ.λπ.)

Όπως έχουμε πει, τα αρχεία αυτά έχουν ψηφιακή μορφή (δηλαδή μορφή αριθμών του δυαδικού συστήματος που αποτελούνται από ψηφία 0 και 1) και ένας υπολογιστής μπορεί να τα αποθηκεύσει σε διάφορα ψηφιακά μέσα αποθήκευσης.

Τα ψηφιακά μέσα αποθήκευσης μπορεί να είναι σταθερά ενσωματωμένα στον υπολογιστή μας, όπως ένας εσωτερικός σκληρός δίσκος, ή να είναι φορητά και ανεξάρτητα από τον υπολογιστή, όπως ένας δίσκος CD. Το δεύτερο είδος χρειάζεται μία ειδική συσκευή ικανή να διαβάσει και να γράψει πληροφορίες στο συγκεκριμένο μέσο αποθήκευσης, η οποία ονομάζεται οδηγός ή drive (ντράιβ). Η διαδικασία είναι ίδια με τη χρήση ενός CD στο στερεοφωνικό μας: όταν θέλουμε να ακούσουμε ένα δίσκο τον παίρνουμε από το κουτί του και τον βάζουμε στο στερεοφωνικό μας. Όταν τελειώσουμε τον βγάζουμε και τον ξανα-αποθηκεύουμε στο συρτάρι μας.

 

 

α) Μαγνητικά μέσα αποθήκευσης:

Δισκέτα (Floppy disk)

Σκληρός Δίσκος (Hard Disk Drive, HDD)

Το πιο βασικό μέσο αποθήκευσης αρχείων στον υπολογιστή μας είναι ο Σκληρός Δίσκος που βρίσκεται στο εσωτερικό του.

Ο σκληρός δίσκος ανήκει στο είδος των μαγνητικών μέσων αποθήκευσης, τα οποία εγγράφουν τις πληροφορίες σε ένα μαγνητικό υλικό, με το οποίο είναι καλυμμένος ένας στρογγυλός δίσκος. Το μαγνητικό αυτό υλικό είναι παρόμοιο με το υλικό που χρησιμοποιείται στις μαγνητοταινίες και στις κασέτες εγγραφής ήχου.

Πριν από αρκετά χρόνια το μαγνητικό μέσο αποθήκευσης που χρησιμοποιούσαν οι υπολογιστές ήταν ο φορητός δίσκος φλόπυ (floppy disk) ή δισκέτα. Είχε μικρή χωρητικότητα, και για να χρησιμοποιήσει κάποιος ένα floppy disk το έβαζε στην ειδική συσκευή του υπολογιστή του, τον οδηγό δισκέτας (floppy disk drive ή FDD). Έτσι διάβαζε αρχεία που είχε αποθηκεύσει στη δισκέτα ή έγραφε καινούργια σε αυτήν, και όταν τελείωνε έβγαζε τη δισκέτα από τον οδηγό και την αποθήκευε στο κουτί της μέχρι να την ξαναχρειαστεί.

Τρία είδη δισκετών που χαρακτηρίζονται από τη διάμετρο του δίσκου στο εσωτερικό τους: 8 ιντσών- 5,25 ιντσών- 3,5 ιντσών. Όσο μεγαλύτερη η δισκέτα τόσο παλιότερο είναι το είδος.

Η δισκέτες ήταν λεπτές και εύκαμπτες (εκτός από το πιο πρόσφατο είδος των 3,5 ιντσών) και ο δίσκος στο εσωτερικό τους είχε το πάχος ενός πολύ λεπτού χαρτιού.

Μία ανοιγμένη δισκέτα 3,5 ιντσών μέσα από την οποία έχουμε βγάλει το μαγνητικό δίσκο

Οι δισκέτες δε χρησιμοποιούνται πλέον γιατί η χωρητικότητά τους είναι μικρή για το μέγεθος των σημερινών συνηθισμένων αρχείων, είναι ευαίσθητες και καταστρέφονται εύκολα, και είναι δύσχρηστες σε σχέση με πιο σύγχρονα φορητά μέσα αποθήκευσης.

Η πρόοδος όμως της τεχνολογίας μας επέτρεψε σε δίσκους μικρής διαμέτρου να μπορούμε να εγγράψουμε πολύ μεγάλο όγκο δεδομένων. Με αυτήν την πρόοδο οδηγηθήκαμε στους σκληρούς δίσκους που χρησιμοποιούμε σήμερα οι οποίοι, σε σχέση με όσα αναφέραμε προηγουμένως, έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:

- Ο δίσκος που είναι καλυμμένος με το μαγνητικό υλικό είναι μεταλλικός και σκληρός (και γι αυτό το λόγο οι συσκευές αυτές λέγονται "σκληροί δίσκοι").

- Στο εσωτερικό της συσκευής δεν υπάρχει μόνο ένας δίσκος για εγγραφή δεδομένων, αλλά περισσότεροι, ο ένας επάνω από τον άλλον.

- Είναι αυτόνομη συσκευή όπου είναι ενσωματωμένα και ο δίσκος στον οποίο αποθηκεύουμε δεδομένα και ο οδηγός (drive) που διαβάζει και γράφει δεδομένα στο δίσκο.

Υπάρχουν δύο βασικά είδη σκληρών δίσκων, ανάλογα με το μέγεθος (τη διάμετρο) του δίσκου στο εσωτερικό τους: 3,5 ιντσών και 2,5 ιντσών. Οι πρώτοι (μεγαλύτεροι) χρησιμοποιούνται κυρίως σε επιτραπέζιους υπολογιστές και οι δεύτεροι (μικρότεροι) χρησιμοποιούνται κυρίως σε φορητούς υπολογιστές.

Σκληρός δίσκος 3,5 ιντσών που τοποθετείται στο εσωτερικό υπολογιστή

(Φωτογραφία: Darkone)

 

Σκληρός δίσκος 2,5 ιντσών που τοποθετείται στο εσωτερικό υπολογιστή

 

Το εσωτερικό ενός ανοιγμένου σκληρού δίσκου

 

Το εσωτερικό ενός ανοιγμένου σκληρού δίσκου σε μεγέθυνση. Φαίνονται οι δίσκοι αποθήκευσης δεδομένων, ο ένας επάνω από τον άλλον, και η κεφαλή ανάγνωσης και εγγραφής δεδομένων κάθε δίσκου.

(Φωτογραφία: Klaus Eifert)

 

Ένα άλλο είδος σκληρών δίσκων είναι οι εξωτερικοί σκληροί δίσκοι. Οι δίσκοι αυτοί δεν τοποθετούνται μέσα στους υπολογιστές, αλλά είναι αυτόνομες φορητές συσκευές που τις μεταφέρουμε για να έχουμε μαζί μας τα αρχεία μας. Συνδέονται με τους υπολογιστές με καλώδιο, συνήθως με βύσμα USB.

Και αυτοί διακρίνονται σε 3,5 και 2,5 ιντσών. Οι μικρότεροι (2,5'') συνήθως παίρνουν το ρεύμα που τους χρειάζεται για να λειτουργήσουν από το καλώδιο USB, ενώ οι μεγαλύτεροι (3,5'') συνήθως παίρνουν το ρεύμα που τους χρειάζεται για να λειτουργήσουν από ξεχωριστό τροφοδοτικό που μπαίνει στην πρίζα.

Εξωτερικοί σκληροί δίσκοι. Οι δύο μεγαλύτεροι είναι 3,5 ιντσών (το πιο συνηθισμένο μέγεθος αυτού του είδους είναι αυτό του μαύρου δίσκου αριστερά). Ο μικρότερος μπροστά είναι 2,5 ιντσών. Παρατηρήστε ότι στους δίσκους 3,5 ιντσών συνδέονται δύο καλώδια (ένα για μεταφορά δεδομένων μέσω σύνδεσης USB και ένα για παροχή ρεύματος) ενώ στο δίσκο 2,5 ιντσών συνδέεται μόνο ένα καλώδιο USB (μέσω του οποίου μεταφέρονται δεδομένα και ρεύμα).

(Φωτογραφία: TonyTheTiger - Θέση φωτογραφίας: εδώ)

 

 

β) Οπτικά μέσα αποθήκευσης: Δίσκοι CD και DVD

Τα οπτικά μέσα αποθήκευσης είναι οι φορητοί δίσκοι CD και DVD, οι οποίοι χρησιμοποιούνται στους υπολογιστές τοποθετούμενοι μέσα στις ειδικές συσκευές, τους οδηγούς (drives).

Ονομάζονται οπτικά μέσα γιατί η εγγραφή και η ανάγνωση δεδομένων στο δίσκο γίνεται με ακτίνα φωτός λέιζερ, η οποία εκπέμπεται προς την επιφάνεια του δίσκου (την γυαλιστερή, κάτω επιφάνεια που θυμίζει καθρέφτη). Στη περίπτωση ανάγνωσης δεδομένων η ακτίνα αντανακλάται στη γυαλιστερή επιφάνεια και επιστρέφει στη συσκευή. Στην περίπτωση εγγραφής δεδομένων η ακτίνα λέιζερ έχει μεγαλύτερη ισχύ και αλλάζει την επιφάνεια του δίσκου καίγοντάς την (από αυτήν τη διαδικασία έχει προκύψει και η έκφραση "καίω ένα δίσκο" ή "burn a disc" που σημαίνει κάνω εγγραφή δεδομένων σε δίσκο CD ή DVD).

Η ακτίνα laser που χρησιμοποιείται στους οδηγούς (drives) για CD ή απλά DVD δημιουργείται με φως κόκκινου χρώματος.

Η εξέλιξη του DVD οδήγησε στους δίσκους Blu-Ray (μπλου-ρέη) στους οποίους η ανάγνωση και η εγγραφή δεδομένων γίνεται με laser μπλε χρώματος. (Blue, με σωστή ορθογραφία, σημαίνει μπλε και Ray σημαίνει ακτίνα). Η διαφορά τους από τα απλά DVD είναι ότι έχουν πολύ μεγαλύτερη χωρητικότητα δεδομένων. Γι αυτόν το λόγο σε τέτοιους δίσκους εγγράφονται ψηφιακές ταινίες υψηλής ευκρίνειας (high definition), καθώς τα αρχεία δεδομένων αυτού του είδους βίντεο είναι τόσο μεγάλα που δε χωρούν σε απλό DVD.

Διάφορες διακρίσεις μεταξύ των οπτικών δίσκων είναι οι εξής:

 

~ CD (Compact Disc) - χωρητικότητα έως 700 ΜΒ

DVD (Digital Versatile Disc) - χωρητικότητες 4,7 GB/ 8,5 GB/ 9,4 GB/ 17,08 GB

Blu-Ray Disc - χωρητικότητες 25 GB/ 50 GB/ 100 GB/ 128 GB

 

~ Σε CD ή DVD τύπου "R" (π.χ. δίσκος τύπου CD-R ή DVD+R) μπορούμε να γράψουμε δεδομένα μόνο μία φορά ("R" σημαίνει recordable, δηλαδή εγγράψιμο).

Σε CD ή DVD τύπου "RW" (π.χ. δίσκος τύπου CD-RW ή DVD+RW) μπορούμε να γράψουμε δεδομένα πολλές φορές, σβήνοντας τα προηγούμενα και γράφοντας ξανά επάνω στον ίδιο δίσκο ("RW" σημαίνει rewritable, δηλαδή επανεγγράψιμο).

 

~ Στο είδος κάθε δίσκου CD ή DVD χρησιμοποιούνται τα σύμβολα "-" και "+" τα οποία υποδηλώνουν διαφορετικούς τύπους δίσκου (οι δίσκοι DVD+R δεν είναι ίδιοι με τους DVD-R). Σχεδόν όλοι όμως οι σύγχρονοι οδηγοί (συσκευές) ανάγνωσης και εγγραφής οπτικών δίσκων μπορούν να λειτουργήσουν και με τα δύο είδη, οπότε, αν ο υπολογιστής μας δεν είναι πολύ παλιός, δε θα πρέπει να μας απασχολεί ποιό είδος δίσκου θα χρησιμοποιήσουμε.

 

~ Σχεδόν όλοι οι σύγχρονοι οδηγοί (συσκευές) ανάγνωσης και εγγραφής οπτικών δίσκων μπορούν να διαβάσουν και να γράψουν όλα τα είδη CD και δίσκους DVD 4,7 GB. Αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε δίσκους DVD 8,5 GB, πρέπει να ελέγξουμε αν έχει αυτή τη δυνατότητα ο οδηγός DVD του υπολογιστή μας (πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιήσει δίσκους DVD τύπου DL δηλαδή "Dual Layer", οι οποίοι έχουν δύο στρώσεις εγγραφής δεδομένων στην ίδια πλευρά του δίσκου).

Άλλες μεγάλες χωρητικότητες επιτυγχάνονται με τους δίσκους Double Sided (DS) DVD, δηλαδή "διπλής όψης". Οι δίσκοι αυτοί δεν έχουν μία όψη για εγγραφή δεδομένων και μία όψη στην οποία είναι χαραγμένη η μάρκα του κατασκευαστή του δίσκου και στην οποία υπάρχει χώρος για να γράψουμε τον τίτλο του δίσκου με ένα μαρκαδόρο. Αντιθέτως και οι δύο όψεις χρησιμοποιούνται για εγγραφή δεδομένων, όπως στους παλιούς δίσκους βινυλίου των πικάπ: χρησιμοποιούμε τη μία πλευρά, τελειώνουμε, βγάζουμε το δίσκο, τον γυρίζουμε ανάποδα και τον ξαναβάζουμε στη συκευή για να χρησιμοποιήσουμε την άλλη πλευρά.

 

~ Οι δίσκοι Blu-Ray μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο με ειδικές συσκευές (οδηγούς) ανάγνωσης ή ανάγνωσης και εγγραφής Blu-Ray (οι οποίες συσκευές συνήθως μπορούν να χρησιμοποιήσουν και όλα τα υπόλοιπα είδη δίσκων CD και DVD).

 

 

γ) USB Flash Drive

("φλας ντράιβ" ή "φλασάκι" ή "στικάκι μνήμης")

Το USB flash drive είναι μία πολύ μικρή συσκευή αποθήκευσης δεδομένων. Συνδέεται με τον υπολογιστή μέσω θύρας USB και αποθηκεύει δεδομένα σε ολοκληρωμένα κυκλώματα (τσιπ) μνήμης που βρίσκονται στο εσωτερικό του. Το είδος αυτών των τσιπ ονομάζεται "μνήμη flash" (φλας - "flash memory") και γι αυτόν το λόγο η συσκευή ονομάζεται flash drive. Όση ώρα είναι συνδεδεμένο στον υπολογιστή μπορούμε σε αυτό να γράψουμε ή να διαβάσουμε δεδομένα με μεγάλη ταχύτητα ενώ όταν το αποσυνδέσουμε τα δεδομένα μας παραμένουν στα τσιπ μνήμης για απεριόριστο χρόνο.

Είναι πολύ πρακτικό επειδή έχει πολύ μικρό μέγεθος και επειδή δεν είναι τόσο ευαίσθητο σε χτυπήματα, θερμοκρασιακές μεταβολές κ.λπ. όσο άλλα μέσα αποθήκευσης.

Συνηθισμένες χωρητικότητες USB flash drive είναι 2GB, 4GB, 8GB και 16GB ενώ υπάρχουν και μεγαλύτερες.

(Σημείωση: όπως φαίνεται και σε φωτογραφίες άλλων κεφαλαίων, η μορφή που έχει το USB flash drive χρησιμοποιείται για διάφορες συσκευές. Είναι μικρές, μακρόστενες συσκευές με βύσμα USB στο άκρο τους, που συνδέονται απ' ευθείας επάνω σε θύρα USB του υπολογιστή.

Συσκευή που έχει αυτή τη μορφή ονομάζεται γενικά stick ή στικ ή "στικάκι")

 

 

δ) Κάρτες μνήμης

Οι κάρτες μνήμης είναι πολύ μικρά αποθηκευτικά μέσα που περιέχουν ολοκληρωμένα κυκλώματα μνήμης flash (φλας). Η διαφορά τους από τα USB flash drive είναι ότι δε μπορούν να συνδεθούν απευθείας στον υπολογιστή για να διαβάσουμε και να γράψουμε δεδομένα σε αυτές, αλλά ότι χρειάζονται ειδική συσκευή ανάγνωσης καρτών μνήμης ("card reader"). Στους επιτραπέζιους υπολογιστές συνήθως απαιτείται να προμηθευτούμε μία εξωτερική συσκευή ανάγνωσης καρτών, όπως αυτή που φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. Η τιμή μιας τέτοιας συσκευής είναι αρκετά χαμηλή.

Εξωτερική συσκευή ανάγνωσης και εγγραφής δεδομένων σε κάρτες μνήμης διαφόρων τύπων. Συνδέεται στον υπολογιστή με καλώδιο USB.

(Φωτογραφία: Feureau - Θέση φωτογραφίας: εδώ)

Στους περισσότερους σύγχρονους φορητούς υπολογιστές (λάπτοπ) υπάρχει ενσωματωμένη συσκευή ανάγνωσης καρτών. Εξωτερικά έχει τη μορφή μιας σχισμής σε κάποια πλευρά του υπολογιστή, όμοια με τις σχισμές που βλέπουμε στην εξωτερική συσκευή ανάγνωσης καρτών της παραπάνω εικόνας. Οι οδηγίες χρήσης του φορητού μας υπολογιστή εξηγούν πού ακριβώς βρίσκεται, ποιά είδη καρτών μπορεί να διαβάσει και να γράψει και πώς πρέπει να τη χρησιμοποιήσουμε.

Η κύρια χρήση των καρτών μνήμης είναι ως αποθηκευτικά μέσα για φορητές συσκευές, όπως σε ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές (για να αποθηκεύουμε τις φωτογραφίες που τραβάμε), σε κινητά τηλέφωνα (για να αποθηκεύουμε φωτογραφίες που τραβάμε με το κινητό ή για να αποθηκεύουμε μουσική) κ.λπ.

Κάρτες μνήμης διαφόρων τύπων

(Φωτογραφία: Xell - Θέση φωτογραφίας: εδώ)

Κάρτα μνήμης τύπου micro SD που χρησιμοποιείται συχνά σε κινητά τηλέφωνα.